Pećina Ceremošnja se nalazi na s

Pećina Ceremošnja se nalazi na severoistočnim obroncima Homoljskih planina, na nadmorskoj visini od 533 m, u podnožju njihovog najvišeg vrha, Velikog štubeja (940 m).Udaljena je 150km od Beograda,odnosno 15km od Kuceva,magistralnog puta Beograd-Kladovo.U blizini pećine je selo Ceremošnja, po kome je i dobila ime. Za turističke posete je uređena 1980. godine. Ukupna dužina do sada istraženih pećinskih kanala je 775,5 m, dok je dužina turističke staze 431m. Pored pećine se nalazi restoran sa tradicionalnom kuhinjom Homolja i Zvižda. Zavod za zaštitu prirode Srbije je 2007.godine pećinu Ceremošnja stavio pod zaštitu kao Spomenik prirode, odnosno Prirodno dobro u III kategoriji značaja, u skladu sa klasifikacijom Svetske unije za zaštitu prirode (IUCN).Po bogatstvu nakita, pećina Ceremošnja je jedna od najlepših pećina u Srbiji. Poznata je po velikim dvoranama koje krasi raznovrsan pećinski nakit - stalaktiti, stalagmiti pećinski stubovi, draperije, okamenjeni vodopadi, galerije itd.Okolina pećine je veoma lepa. Na rastojanju od samo nekoliko kilometara turisti mogu videti više zanimljivih lokaliteta, kao što su Bigar pećina, pećina Siga, Golubanjska pećina, vodopad Siga, Veliki štubej, najviši vrh Homoljskih planina (940m) Životina vodenica, Dragosavljev salaš, itd. U blizini je i pećina Ravništarka, Bisina pećina.

U morfospeleološkom pogledu u pećini Ceremošnja izdvajaju se 5 prirodnih celina:Ulazni kanal, Dvorana"Arena",Panorska dvorana,Andezitska dvorana,Juzni kanal Ulazni kanal- Dugačak je 87 m i obuhvata deo od ulaza u pećinu do dvorane Arena. Ulazni kanal je siromašan nakitom. Arena. Do nje se stiže Ulaznim kanalom. Arena je najveća i najatraktivnija dvorana u Ceremošnji. Dvorana je nepravilno kružnog obima i veoma podseća na amfiteatre starog Rima, tako da je ime Arena za nju vrlo prikladno. Širina Arene kreće se od 40-50 m, a visina od 20-24 m. Pećinski nakit u Areni je vrhunskog kvaliteta. Posebno se izdvajaju monumentalni oblici: -"Na večnoj straži''- dinamičan pećinski stub, koji je i amblem Ceremošne -"Vodopad’’ - masivni kalcitni kaskadni stub, visok preko 10m -"Lepa Vlajna’’ - lepršavi snežno beli stub od kristalnog iskričavog belog kalcita koji simbolizuje ženu ovog podneblja -U blizini je i stalagmit ''Mladoženja'', i čudno srasla dva pećinska stuba ''Drugovi'' Ukupna dužina sistema Arene iznosi 105 m. Ponorska dvorana-U nju se ulazi iz Arene kroz jedan lepo formirani otvor u visokom pregradnom draperijskom zidu. Otvor je nazvan ''Dveri'', jer veoma podseća na oltarske dveri. Ponorska dvorana je dobila ime po levkastom ponoru koji se u njoj nalazi. Dvorana je dugačka 36 m a široka 18 m. U mnoštvu nakita, kao raritet izdvaja se Raspukla sfera - ogromna polulopta od trakastog bigra, različito obojenog, ispucala i sa odvojenim sfernim komadima. Poluprečnik ove lopte kreće se od 3,5 do 4,0 m.Dužina sistema Ponorske dvorane iznosi 99 m. Andezitska dvorana-U nju se ulazi iz Arene širokim hodnikom. Ime je dobila po Andezitu, koji je u osnovi čitave dvorane. Dvorana je eliptičnog oblika, dugačka 60 m a široka 15-20 m.
U Andezitskoj dvorani ima nekoliko atraktivnih grupa nakita, pri čemu se izdvajaju ’’Krajputaši’’- grupa neobičnih stalagmita. Posebno je privlačan snežno beli tavanični nakit. Ukupna dužina njenog sistema je 76 m.

Južni kanal je poslednji deo Ceremošnje, na čijem je kraju i izlaz iz pećine. On počinje na mestu kod Lepe Vlajne u Areni. Južni kanal je siromašan nakitom ali postoji izvestan broj interesantnih oblika.
Južni kanal je dugačak 107,7 m, a sa kratkim slepim kanalima 172 m.
Na južni kanal se nastavljaju dva dugačka nešto uža istočna kanala. Na kraju prvog od ova dva kanala je i izlazni otvor iz pećine.
Turistička staza u Ceremošnji je jednosmerna, kružna, što pruža najpovoljnije uslove za turističko korišćenje pećine.

S obzirom da je pećina Ceremošwa pećina ponorskog tipa I da je otvorena, ona trpi spoljašnje uticaje. U zimskom periodu temperaturara iznosi 6 stepeni a relativna vlažnost vazduha 78% a u letnjem periodu i 72 % vlažnosti. U Ceremošnji nema strujanja vazduha.U pećini su pronađeni ostaci pećinskog medveda koji je živeo pre oko 100.000 godina. Istraživanje je izvršio dr Branko Gavela.U pećinu uvire Strugarski potok, koji se posle 1. km podzemnog toka ponovo javlja kao jako vrelo iz obližnje Bigar pećine. Pretpostavlja se da je između ove dve pećine pećinski sistem koji može biti dugačak nekoliko kilometara. Ovde se misli na stariji sistem pećinskih kanala koji je u prošlosti izlazio ispod kraškog obluka na oko 20-30 metara iznad Bigar pećine, a ne na današnji, mlađi rečni horizont kojim teče Strugarski potok. Uostalom, zna se da je na ovom mestu u prošlosti postojao pećinski ulaz koga su seljaci zatrpali da u njega ne bi upadala stoka. Planirani radovi na povezivanju ove dve pećine pokazaće kakvo se iznenađenje krije između pećine Ceremošnja i Bigar pećine.

Pećina Ceremošnja se nalazi upravo na obroncima Velikog štubeja, najvišeg je vrha Homoljskih planina (940 m n. v.). Na njegovim padinama su i Bigar pećina, i Golubanjska pećina, zatim vodopad Siga,kao i ostaci keltskog utvrđenja Arsin grad.Od pećine Ceremošnja do najviše tačke vrha izgrađen je put, tako da je Veliki štubej, lako dostupan za svakog ko traga za lepim pejzažima i aktivnim odmorom u prirodi. Veliki štubej je odličan vidikovac sa koga se pruža nezaboravan pogled na ravno Pomoravlje, talasastu Šumadiju i strme obronke Južnih Karpata u susednoj Rumuniji.